In 2023 is de grondwetsherzienining van 1983 40 jaar oud, maar bestaat ook de grondwetswijziging van 1848 175 jaar. Die Grondwet legde de basis voor de parlementaire democratie.
De Grondwet van 1848 tot nu gaat over 40 jaar en 175 jaar Grondwet en is aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties gepresenteerd op een symposium op 2 november 2023. In deze bundel behandelen verschillende wetenschappers de ontwikkeling van de Grond wet sinds 1848 en 1983. Zij kijken naar de effectiviteit en functio naliteit van de Grondwet in het licht van de uitdagingen van het verleden en die van de toekomst. Is de Grondwet op het door hen beschouwde punt toekomstbestendig of verdient zij verdere aanpassing, en zo ja hoe?
Als de historische grondwettelijke ontwikkeling één ding leert, dan is het wel dat ondanks de functie om principes en regels te bestendigen, de Grondwet vooral ook ‘actueel’ moest en moet zijn om de fundamentele waarden van democratie, rechtsstaat en goed bestuur te kunnen blijven beschermen en bevorderen. Om die reden is ook een aantal aanbevelingen die in deze bundel zijn geformuleerd op een rijtje gezet.

Met bijdragen van: Paul Bovend’Eert, Bert van den Braak, Kathalijne Buitenweg, Monica Claes, Annelien de Dijn, Janneke Gerards, Lisanne Groen, Joris Gijsenbergh, Toon Kerkhoff, Alexander van Kessel, Karin van Leeuwen, Ingrid Leijten, Leontine Loeber, Solke Munneke, Klaartje Peters, Joost Sillen, Maarten Stremler, Ashley Terlouw, Gerrit Voerman en Antonia Waltermann.

---

Inhoudsopgave:

1 Inleiding; I ALGEMEEN; 2 De waardering van de Grondwet: een historische verkenning; 3 Je kunt niet aan de gang blijven; II PARLEMENTAIR STELSEL; 4 De vertrouwensregel in de schaduw van de Grondwet; 5 De ‘zwakke’ stee in het staatsbestel?; 6 Meer dan 175 jaar vragen: het parlementaire inlichtingenrecht; III DEMOCRATISERING, KIESSTELSEL EN POLITIEKE PARTIJEN; 7 Het Nederlandse volk: eenheid en lappendeken; 8 De Grondwet en het kiesrecht; een voltooide ontwikkeling of niet?; 9 De politieke partijen: wel in de wet, niet in de Grondwet?; IV BESTUURLIJKE ORGANISATIE; 10 Decentralisatie: de Grondwet en de Nederlandse praktijk; 11 Grondwet, bestuurlijke organisatie van de Rijksoverheid en waarden van goed bestuur; V INTERNATIONALISERING/EUROPEANISERING; 12 De Grondwet tussen Nederland en Europa; 13 Soevereiniteit in de context van europeanisering en globalisering; VI GRONDRECHTEN; 14 175 Jaar grondrechten in de Grondwet; 15 Grondrechten als basis van de vrijheid; 16 Het gelijkheidsbeginsel van artikel 1: vliegwiel of symbool?; VII RECHTSSTAAT; 17 ‘De Grondwet waarborgt de grondrechten en de democratische rechtsstaat’; 18 De rol en plaats van de rechter in de Grondwet; VIII EVALUATIES; 19 De Nederlandse Grondwet in vergelijkend perspectief: achterblijver, voortrekker of geluksvogel?; 20 Slot: Doet de Grondwet wat zij moet doen en is zij toekomstbestendig?; Voorstellen en suggesties; Personalia; Montesquieu Reeks