In Omwille van fatsoen onderzoekt Van der Zwaard de risico’s van ‘institutionele vernedering’ in de Nederlandse verzorgingsstaat. Verwonderd door het gemak waarmee politiek en beleid opvattingen over een menswaardig bestaan institutionaliseren, stelt zij dat de Nederlandse verzorgingsstaat in zijn streven om menselijke waardigheid voor iedereen te garanderen juist diezelfde waardigheid onder druk zet. Over deze stelling gaat Van der Zwaard met zowel klassieke als eigentijdse denkers in gesprek, daarbij geïnspireerd door filosoof Avishai Margalit en zijn verhaal over de fatsoenlijke samenleving.

Van der Zwaard schetst in haar onderzoek een kritisch samenspel van mens, werk en taak in de Nederlandse verzorgingsstaat. Op grond daarvan analyseert zij de decentralisaties van 2015 en de opvattingen over menswaardig bestaan die daarin een rol spelen.

“Het idee is dat je mensen leert zelfredzamer te worden. Daar ben ik mee opgehouden.”

In de gemeente Utrecht observeert Van der Zwaard ontmoetingen tussen buurtteammedewerkers en inwoners. Daar krijgt de verzorgingsstaat gezicht en wordt duidelijk wat nodig is om mensen in hun waarde te laten. Buurtteammedewerkers nemen de ruimte om zich een beeld te vormen van de mensen die zij ontmoeten en ondersteunen. Dat lukt soms dankzij, maar vaker ondanks de opvattingen over menswaardig bestaan die zij van politiek en beleid meekrijgen.

Dit onderzoek biedt actuele en relevante inzichten voor allen die betrokken zijn bij het streven naar menswaardige zorg.

---

Inhoudsopgave:

1 Inleiding; 2 De fatsoenlijke samenleving; 3 De normativiteit van instituties in de verzorgingsstaat; 4 Het samenspel van mens, werk en taak in de Nederlandse verzorgingsstaat; 5 De decentralisaties van 2015: een casusonderzoek; 6 Het landelijke verhaal van de decentralisaties; 7 Het Utrechtse verhaal van de decentralisaties; 8 Mensbeelden bij een buurtteam in Utrecht; 9 Werkwijzen bij een buurtteam in Utrecht; 10 Taakopvattingen bij een buurtteam in Utrecht; 11 Slotbeschouwing; Literatuur; Samenvatting; Summary in English; Methodologie: bijlagen; Dank