In een democratische rechtsstaat zijn feiten essentieel om tot goede besluitvorming te komen. Zonder een overheid en politici die transparant en integer met informatie omgaan, kan een democratische samenleving niet goed functioneren. Wat als feitelijk waar mag gelden, is echter steeds vaker onderwerp van felle maatschappelijke en politieke discussie. Denk aan de aanhoudende online verspreiding van berichten over grootschalige verkiezingsfraude door Donald Trump en zijn aanhangers, eindigend in de bestorming van Capitol Hill. Maar niet alleen door ‘fake news’ en complottheorieën wordt de waarheid geweld aangedaan. Dichtbij huis zien we bij de Toeslagenaffaire hoe moeizaam de feiten boven tafel komen en hoe ernstig de gevolgen daarvan zijn voor zowel de gedupeerde burgers als het vertrouwen in politiek en overheid.

In dit boek maakt Luc Verhey duidelijk dat de vaststelling en waardering van de feiten door politiek en bestuur in tijden van internet en sociale media een extra kwetsbaar proces is. Hij betoogt dat we daarom niet zuinig genoeg kunnen zijn op de instituties, organisaties en personen die elk vanuit hun eigen deskundigheid bijdragen aan de waarheidsvinding: de hoge colleges van staat, de planbureaus, onafhankelijke toezichthouders, de Ombudsman, de wetenschap, de journalistiek en de rechter. Maar eerst en vooral komt het volgens Verhey aan op cultuur en gedrag: alleen een fatsoenlijke overheid en fatsoenlijke politici kunnen ervoor zorgen dat het vertrouwen in de democratische rechtsstaat overeind blijft.

Verhey kiest primair een constitutioneelrechtelijke invalshoek maar gebruikt ook politicologische, bestuurskundige en journalistieke bronnen. Hij behandelt de problematiek aan de hand van actuele thema’s zoals maatschappelijke onvrede, het referendum, de uitvoerbaarheid van wetgeving, ambtelijk vakmanschap en het parlementair inlichtingenrecht. Dit maakt het boek geschikt voor niet alleen juristen maar voor iedereen die geïnteresseerd is in het functioneren van de democratische rechtsstaat, de politiek en het openbaar bestuur.

---

Inhoudsopgave:

1. Inleiding: ‘mijn tweet klopt’; 2. De kwetsbare democratische rechtsstaat; 3. ‘Posttruth politics’: een eenzijdig concept; 4. Maatschappelijke onvrede: de eigen waarheid; 5. De online wereld: gepolariseerde filterbubbels; 6. De democratische rechtsstaat: naar een ‘streitbare Demokratie’?; 7. Representatie: ‘samen voor ons eigen’; 8. ‘Mismatch’ tussen wetgeving, beleid en uitvoering; 9. De parlementaire arena: de strijd om de feiten; 10. Parlement en ambtelijke dienst: twee gescheiden werelden; 11. De zoektocht naar de feiten: ‘checks and balances’; 12. De tussenstand: een riskant mengsel; 13. Handelingsperspectieven: het uur van de waarheid?; 14. It’s the political culture, stupid!; 15. Epiloog: een gezamenlijke opdracht; Literatuurlijst