Met het Drijfmestarrest uit 2003 heeft de Hoge Raad een richtinggevend, maar tegelijkertijd open kader ontwikkeld voor het vaststellen van het daderschap van de rechtspersoon. In de literatuur en rechtspraak zijn echter vele vragen over de toepassing van dit Drijfmestkader gerezen en onbeantwoord gebleven.

In Het daderschap van de rechtspersoon wordt aan de hand van een gedetailleerde en gestructureerde analyse van driehonderd gepubliceerde uitspraken onderzocht hoe in de feitenrechtspraak invulling is gegeven aan het Drijfmestkader. Dat leidt tot nieuwe inzichten, namelijk concrete handreikingen voor de toepassing van de bestaande vier Drijfmestomstandigheden, een vijfde Drijfmestomstandigheid van vereenzelviging, een zesde Drijfmestomstandigheid van een handelen of nalaten binnen de reikwijdte van datgene waartoe iemand was gerechtigd door de rechtspersoon en tot een nieuw fundament voor het daderschap van de rechtspersoon dat als ondergrens moet dienen. Daarnaast is het belang van een deugdelijke motivering van de toepassing van het Drijfmestkader gebleken, omdat dat bijdraagt aan de aanvaardbaarheid van rechterlijke beslissingen tot de vaststelling van het daderschap van de rechtspersoon.

---

Inhoudsopgave:

1. Inleiding; 2. Het daderschap van de rechtspersoon – de huidige stand van zaken; 3. De methode van de feitenrechtspraakanalyse; 4. De eerste Drijfmestomstandigheid: uit hoofde van een dienstbetrekking of uit anderen hoofde werkzaam ten behoeve van de rechtspersoon; 5. De tweede Drijfmestomstandigheid: de normale bedrijfsvoering of taakuitoefening; 6. De derde Drijfmestomstandigheid: dienstig in het door verdachte uitgeoefende bedrijf of in diens taakuitoefening; 7. De vierde Drijfmestomstandigheid: beschikken, aanvaarden, plegen te aanvaarden en de zorgplichtvariant; 8. De vijfde Drijfmestomstandigheid: vereenzelviging; 9. De sfeer van de rechtspersoon en de redelijke toerekening; 10. De resultaten van de feitenrechtspraakanalyse in samenhang bezien; 11. Een blik over de grens: daderschap van de rechtspersoon in Engeland en Wales; 12. Een herformulering van het Drijfmestkader; Summary; Lijst van aangehaalde literatuur; Aangehaalde jurisprudentie; Bijlage I Besluit selectiecriteria uitsprakendatabank Rechtspraak.nl ten tijde van de rechtspraakanalyse; Bijlage II Zaaknummer, ECLI en daderschapscode; Bijlage III Nodes (codes); Bijlage IV Gronddelicten Bribery Act 2010 en Criminal Finances Act 2017; Curriculum vitae